پمپ سانتریفیوژ یا پمپ گریز از مرکز یکی از پرکاربردترین و مهمترین انواع پمپها در صنایع مختلف است که با استفاده از نیروی گریز از مرکز، سیالات را جابهجا میکند. این پمپها با داشتن پروانهای چرخان، انرژی مکانیکی را به انرژی هیدرودینامیکی تبدیل کرده و موجب حرکت مایعات درون لولهها یا سیستمهای مختلف میشوند. عملکرد ساده، راندمان بالا و توانایی انتقال طیف وسیعی از مایعات باعث شده است که پمپهای سانتریفیوژ جایگاه ویژهای در صنایعی مانند کشاورزی، تصفیهخانههای آب، صنایع نفت، پتروشیمی و تولیدی داشته باشند. از کاربردهای رایج این پمپها میتوان به انتقال آب از چاهها، گردش مایعات در سیستمهای خنککننده و تامین فشار لازم در خطوط انتقال اشاره کرد. این پمپها، بهویژه در پروژههای بزرگ، عملکردی قابل اعتماد و مداوم دارند.
پمپ سانتریفیوژ چیست؟
پمپ سانتریفیوژ یا همان پمپ گریز از مرکز، همانطور که از اسمش پیداست با کمک نیروی گریز از مرکز عمل میکند. این پمپها با استفاده از انرژی موتور، سیال را از مرکز به بیرون پرتاب کرده و آن را جابهجا میکنند. به دلیل همین ویژگی، برای انتقال آب و سایر مایعات رقیق بسیار کاربردی هستند.
خرید پمپ آب خانگی سانتریفیوژ، صنعتی، کشاورزی و حتی فاضلابکشی نقش مهمی ایفا میکند. این نوع پمپ بهویژه برای انتقال مایعات با دبی بالا و ویسکوزیته پایین طراحی شده است. حدود 75 درصد از پمپهایی که امروزه در صنعت استفاده میشوند، از نوع سانتریفیوژی هستند.
بیشتر بخوانید: تنظیم فشار پمپ آب
اجزای تشکیل دهنده پمپ سانتریفیوژ
اجزای تشکیل دهنده پمپ سانتریفیوژ در خرید پمپ آب کشاورزی عبارتاند از:
- پروانه (Impeller): پروانه روتوری است که وظیفه دارد انرژی مکانیکی را به انرژی جنبشی و فشار در مایع تبدیل کند.
- پوشش (Casing – Volute): پوشش یا محفظه پمپ، بدنهای است که مایع را درون خود نگه میدارد و نقش هدایت جریان را به داخل و خارج از پمپ ایفا میکند. طراحی خاص آن (ولوت) به تبدیل انرژی جنبشی به فشار کمک میکند.
- شفت (Shaft): شفت یا محور چرخان، قطعهای مکانیکی است که پروانه روی آن نصب میشود. این قطعه گشتاور را از موتور به پروانه منتقل میکند و باعث دوران پروانه میشود.
- آببندی شفت (Shaft Sealing): برای جلوگیری از نشت مایع از محل اتصال شفت به پوشش، از سیستمهای آببندی مانند پکینگهای آببند یا سیلهای مکانیکی استفاده میشود. این اجزا در افزایش طول عمر پمپ و جلوگیری از هدررفت سیال نقش دارند.
- یاتاقانها (Bearings): یاتاقانها برای حمایت از شفت طراحی شدهاند و با کاهش اصطکاک، اجازه حرکت نرم و پایدار محور چرخان را فراهم میکنند. این قطعه از سایش و لرزش بیش از حد شفت جلوگیری میکند.
انواع پمپ سانتریفیوژ
در ادامه مقاله پمپ سانتریفیوژ چیست؟ انواع پمپ سانتریفیوژ را میتوان براساس نحوه حرکت سیال درون پمپ، به چند دسته تقسیم کرد که شامل موارد زیر است:
پمپ جریان شعاعی (Radial Flow Pump)
در این نوع پمپ، سیال از مرکز پروانه وارد شده و با چرخش پروانه، به صورت شعاعی به بیرون پرتاب میشود. نیروی گریز از مرکز عامل اصلی ایجاد فشار در این نوع پمپ است. پمپهای جریان شعاعی برای کاربردهایی با نیاز به فشار بالا و دبی متوسط مناسب هستند.
پمپ جریان مختلط (Mixed Flow Pump)
در پمپ جریان مختلط، ترکیبی از نیروی گریز از مرکز و نیروی پرهها باعث حرکت سیال میشود. در این نوع، سیال هم به صورت شعاعی و هم به صورت محوری از پمپ خارج میشود. این پمپها در مواقعی استفاده میشوند که هم به فشار و هم به دبی متوسط نیاز است.
پمپ جریان محوری (Axial Flow Pump)
این نوع پمپ که به نام پمپ ملخی نیز شناخته میشود، عمدتا با نیروی تیغهها سیال را در امتداد محور پمپ جابهجا میکند. برخلاف پمپهای شعاعی، در اینجا فشار کمی ایجاد میشود اما دبی خروجی بسیار بالاست. این پمپها بیشتر در کاربردهایی مانند انتقال آب در حجم بالا و فشار کم (مانند ایستگاههای پمپاژ آبیاری) مورد استفاده قرار میگیرند.
پمپ خطی یا جریان محوری (Inline or Axial)
پمپ خطی چیست، پمپ خطی شکلی از پمپهای جریان محوری هستند که در آنها مسیر ورود و خروج سیال کاملا در یک خط مستقیم قرار دارد. این پمپها معمولا دارای پروانههای باز هستند و برای هد پایین و دبی بالا مناسب میباشند. از این نوع پمپها اغلب در سیستمهای آبیاری، انتقال آب سطحی و پروژههای کشاورزی استفاده میشود.
انواع پمپ سانتریفیوژ با توجه به موقعیت پمپ
پمپ سانتریفیوژ چیست؟ پمپهای گریز از مرکز با توجه به موقعیت پمپ دارای انواع زیر هستند:
پمپ گریز از مرکز افقی
پمپهای گریز از مرکز افقی، بهگونهای طراحی شدهاند که با اتصال مستقیم به موتور، سیالات را با سرعت بالا و کارایی مناسب منتقل کنند. این پمپها به دلیل طراحی ساده، نصب آسان و نگهداری کمهزینه، در صنایع مختلف بسیار پرکاربرد هستند. آببندی قوی، دوام بالا و مصرف انرژی بهینه از مهمترین مزایای آنهاست.
پمپ گریز از مرکز عمودی
پمپ آب پنتاکس گریز از مرکز عمودی به صورت ایستاده نصب میشوند و برای فضاهای محدود گزینهای ایدهآل هستند. این پمپها دبی بالایی دارند و برای انتقال مایعات آلوده، خورنده یا شیمیایی مناسب هستند. طراحی خاص پروانه باز و استفاده از یاتاقانهای خارجی، عملکرد طولانیمدت و مطمئنی را فراهم میکند.
کاربرد پمپ سانتریفیوژ چیست؟
کاربردهای پمپ سانتریفیوژ بسیار گسترده و متنوع هستند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. در ادامه مهمترین موارد کاربرد این نوع پمپ را معرفی میکنیم:
- استفاده به عنوان تقویتکننده فشار آب در سیستمهای خانگی
- پمپاژ دوغاب، فاضلاب و مایعات دارای ذرات معلق در تصفیهخانهها و صنایع
- انتقال سیالات نوشیدنی مانند آبمیوه و نوشابه در کارخانهها و خطوط تولید
- جابهجایی محصولات لبنی نظیر شیر، دوغ در واحدهای تولیدی
- پمپاژ مواد شیمیایی، نفتی و اسیدی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- انتقال مواد اولیه مایع در صنایع داروسازی، بهداشتی و آرایشی
- استفاده در سیستمهای تهویه مطبوع برای گردش سیال در چیلرها و بویلرها
- پمپاژ گازهای مایع و خنککننده در سامانههای برودتی و تبرید صنعتی
ویدئو نحوه کار پمپ سانتریفیوژ
سخن آخر
در پاپان این مقاله دریافتیم که پمپ آب دیزل ساز سانتریفیوژ چیست؟ این پمپها بهدلیل عملکرد ساده، راندمان بالا و کاربرد گسترده در صنایع مختلف، به یکی از پرمصرفترین تجهیزات انتقال سیال تبدیل شده است. پمپ سانتریفیوژ با طراحی متنوع، قابلیت انتقال انواع مایعات از آب صاف تا سیالات شیمیایی و فاضلاب را دارد. نصب آسان، نگهداری کمهزینه و طول عمر بالا از دیگر مزایای آن محسوب میشود. با خرید انواع پمپ و تجهیزات از مجموعه الکتروسعید و همچنین دریافت مشاوره رایگان پیش از خرید، میتوانید بهترین گزینهها را برای صنایع یا دیگر مصارف خود تهیه نمایید.
سوالات متداول
مزایای پمپ سانتریفیوژ چیست؟
پمپ سانتریفیوژ با کاهش اصطکاک، مقاومت در برابر خوردگی، کارایی بالا، نگهداری آسان و قابلیت انتقال انواع سیالات بدون تغییر خواص، گزینهای مطمئن، اقتصادی و سازگار با کاربردهای متنوع است.
معایب پمپ سانتریفیوژ چیست؟
پمپ سانتریفیوژ با وجود کارایی بالا، در ایجاد فشار زیاد محدود است، نیاز به پر شدن اولیه با سیال دارد و در سرعتهای بالا مستعد کاویتاسیون است.
آلیاژها و مواد به کار رفته در پمپ سانتریفیوژ کدامند؟
در ساخت پمپ سانتریفیوژ از موادی مانند چدن، استنلس استیل، استیل کربنی، آلیاژهای خاص، برنز، مواد غیرفلزی (مانند PTFE و لاستیک) و کامپوزیتها برای افزایش مقاومت مکانیکی، خوردگی، دما و آببندی استفاده میشود.
